بسم الله الرحمن الرحیم

غایت آفرینش انسان، مطابق آیه «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ» (ذاریات: ۵۶) عبودیت و سرسپردگی برای خداوند متعال است. البته در کریمه «وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ» (حجر: ۹۹) به دوام عبودیت، امر می‌فرماید تا انسان را به هدف نهایی یعنی حصول یقین، رهنمون شود. یقیناً اگر بشر سرگشته در وادی تاریکی به غایت آفرینش خویش آگاهی یابد و این مهم به درستی برای او تبیین و تحلیل شود، انگیزه و اراده او را برای حرکت در مسیر سعادت دوچندان خواهد کرد. از این رو حضرات معصومین علیهم السلام  در ادعیه و احادیث به امر یادشده توجه داده‌اند. برای نمونه: حضرت زهرا سلام الله علیها در فقره‌ای از دعا چنین فرمودند: «اللَّهُمَّ فَرِّغْنِي لِمَا خَلَقْتَنِي لَهُ»؛ خدايا مرا برای چیزی که آفریدی، آسوده خاطر از دیگر امور، بگمار. این عبارت نورانی یادآور کریمه «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ» است. آن حضرت در این فقره از دعا، تفسیر انفسی آیه یادشده را بیان می‌فرماید؛ اینکه انسان با همه همت خویش باید به چیزی اشتغال داشته باشد که برای آن آفریده شده است. چرا که موفقیت و سعادت او در دنیا و آخرت در گرو همین امر یعنی اهتمام کامل به عبودیت و سرسپردگی برای خداوند متعال است. شاهد این مطلب، به کار رفتن واژه «فَرِّغ» در فقره یادشده است که به خالی کردن کامل یک ظرف یا مکان دلالت دارد. «فَرِّغْنِي» یعنی: خدایا همه ظرف وجودی مرا چه ظاهر و چه باطن از هر چه که با آفرینش من  منافات دارد، خالی کن تا بتوانم با خیالی آسوده از اموری که تو عهده‌دار آنهایی، به غایت آفرینش خویش بیاندیشم و در همان امتداد، به رشد و کمال نهایی دست یابم. بر آشنایان با معارف قرآنی و احادیث معصومین علیهم السلام پوشیده نیست که مطلب یادشده با تلاش و تکاپوی انسان در حیات دنیوی هیچ منافاتی ندارد. چرا که همین تلاش هم اگر در راستای شرع مبین باشد، وجهی از عبودیت و بندگی به شمار می‌رود.
علاوه بر فقره‌ای که بیان شد، بخشهای دیگر دعا نیز به زلال معارفی اشاره دارند که بشر امروز به شدت، تشنه آنهاست و یقیناً داروی بسیاری از ناملایمات در زندگی امروزه اوست. در ادامه، کل دعا که سید بن طاووس، رضوان الله تعالی علیه در کتاب «مهج الدعوات» آورده است* و نیز ترجمه آن ذکر می‌شود.
عن مولاتنا فاطمة الزهراء سلام الله علیها‌:
«اللَّهُمَّ قَنِّعْنِي بِمَا رَزَقْتَنِي وَ اسْتُرْنِي وَ عَافِنِي أَبَداً مَا أَبْقَيْتَنِي وَ اغْفِرْ لِي وَ ارْحَمْنِي إِذَا تَوَفَّيْتَنِي اللَّهُمَّ لَا تُعْيِنِي فِي طَلَبِ مَا لَا تُقَدِّرُ لِي وَ مَا قَدَّرْتَهُ عَلَيَّ فَاجْعَلْهُ مُيَسَّراً سَهْلًا اللَّهُمَّ كَافِ عَنِّي وَالِدَيَّ وَ كُلَّ مَنْ لَهُ نِعْمَةٌ عَلَيَّ خَيْرَ مُكَافَاةٍ اللَّهُمَّ فَرِّغْنِي لِمَا خَلَقْتَنِي لَهُ وَ لَا تَشْغَلْنِي بِمَا تَكَفَّلْتَ لِي بِهِ وَ لَا تُعَذِّبْنِي وَ أَنَا أَسْتَغْفِرُكَ وَ لَا تَحْرِمْنِي وَ أَنَا أَسْأَلُكَ اللَّهُمَّ ذَلِّلْ نَفْسِي فِي نَفْسِي وَ عَظِّمْ شَأْنَكَ فِي نَفْسِي وَ أَلْهِمْنِي طَاعَتَكَ وَ الْعَمَلَ بِمَا يُرْضِيكَ وَ التَّجَنُّبَ لِمَا يُسْخِطُكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.»
ترجمه دعا:
«خداوندا! مرا به آنچه كه روزیم نمودی قانع ساز و همیشه تا هنگامی كه پایدارم می‌داری، بپوشان و به سلامت، نگاهم دار؛ و آنگاه كه به نشأه دیگرم انتقال دادی، مرا بيامرز و رحمت نماى. خدايا! در جستجوى آنچه كه برايم مقدّر نکردی، خسته‌ام مساز، و دستیابی به آنچه را كه برايم مقدر نمودی، سهل و آسان فرما. خدایا! پدر و مادرم و همه آنان را كه بر من نعمتی ارزانی داشتند، بهترین پاداش عطا فرما. خدايا مرا برای چیزی که آفریدی، آسوده خاطر از دیگر امور، بگمار و مرا به آنچه كه خود متكفّل آن هستی، مشغول مدار؛ و در حالی كه از تو غفران و بخشش را طلب می‌کنم، عذابم مكن؛ و مرا که از تو درخواست می‌کنم، [از عطیه خود] محروم نفرما. خدایا! نفْس مرا در نظرم کوچک بدار؛ و شأن و منزلت خودت را در نگاهم، عظیم نما؛ و فرمان‌بری از خودت و عمل به آنچه كه موجب خشنودی تو است و نیز دوری از آنچه كه موجب خشم تو است، به من إلقا فرما، اى رحم کننده‌ترین رحم کنندگان!»
____________________________

* مهج الدعوات و منهج العبادات – دار الذخائر، قم، چاپ: اول، 1411 ق.